Zencefil Nasıl Yetiştirilir

Zencefil nasıl yetiştirilir, zencefil, zingiberaceae adı verilen familya türünden olan bir bitkidir. Birçok faydası olan bu bitki, ülkemizde genellikle çay ve baharat olarak tüketilmektedir. Zencefil bitkisi, uzun ömürlü olan bir bitkidir ve yumru veya rizom köklere sahiptir. Boyu altmış ile doksan cm civarında olan bu bitki, yeşil renkli yapraklara sahiptir ve tek yıllık saptan oluşur, buna yalancı gövde de denmektedir. Bu saplarını her sene yeniler. Gövde üzerinde iki sıra şeklinde, sekiz ile on iki kadar yaprak bulunur. Yaprakların şekli uzun kınlı, mızraksı, sivri uçlu, düz ve sapsız kınlı, yaklaşık 10-20 cm uzunluğunda 2-2,5 cm genişliğindedir. Zencefil çiçeği ise kök kısmından küçük bir sap ile yetişir. Çiçeğin yerden yüksekliği, 12-30 cm arasındadır. Zencefil çiçeği yaklaşık bir başparmak büyüklüğündedir. Küçük ve soluk sarı renklidir.

Zencefil, nemli ve ılıman iklimlerde yetişen bir bitkidir. Bu bitkinin yıllık olarak yaklaşık iki bin mm yağışa ihtiyacı vardır. Bu miktardaki yağışın temin edilmediği zamanlarda sulamaya ihtiyaç duyulmaktadır. Gölgeli ortamlarda yetişmeyen zencefil bitkisi, ışıklı ortamlarda daha verimli olmaktadır. Bu bitki, besin maddesince zengin, killi, kumlu ve organik maddelerce zengin olan topraklarda daha iyi yetişmektedir. Toprağın ve bulunduğu ortamın nem oranı daha verimli sonuçlar alma da çok fayda sağlamaktadır. Zencefilin yetiştirilme şekli patatesinkine benzemektedir. Rizomlarından kolaylıkla yetiştirilebilen bu bitki, ilkbahar ya da şubat aylarında dikilmektedir. Bu rizomlar dikilmeden önce, kök oluşabilecek tümsek şeklindeki kısımlar beş cm'ye kadar kesilir. Toprağa yirmi cm derinliğinde dikilir. Eğer bu bitki saksıda yetiştirilecek ise rahat ve verimli yetişebilmesi için saksının çapının geniş olmasına çok dikkat edilmelidir. Saksı çapının en az kırk cm'ye kadar olması gerekmektedir. Ülkemizde çok fazla yetiştirilemeyen zencefil bitkisini yetiştirmek için, tropik ortamın sağlanabileceği bir sera ortamı oluşturulmalıdır. Oluşturulan bu ortamda nem oluşumu için küçük su göletleri veya havuzlar yapılmalıdır. Yaz aylarında ise bu serada gölgelendirme yapılması şarttır. Gübreleme olarak kullanılacak en faydalı gübre, çiftlik gübresidir. Bu bitkide en sık görülen hastalık, bakteriyel solgunluktur.

Zencefilin hasadı, patatesin hasat şekline benzer, yoğun iş gücü gerektirir. Eğer sebze olarak tüketilecek ise zencefilin hasadı altı ay içerisinde yapılır. Kuru olarak alınacak zencefillin hasadı ise ekildikten yaklaşık sekiz ay sonra yapılır. Taze olarak tüketilecek zencefilin rizomları ayrılır ve iyice yıkanır. Daha sonra kuruması için bir dün boyunca güneşe bırakılır. Kuru olarak hazırlanacak olan materyal ise yaklaşık 6-7 saat kadar su içerisinde bekletilir. Daha sonra sudan çıkarılır ve üzerinde bulunan yabancı maddeler ovularak iyice temizlenir. Su içerisinden çıkarılan rizomların üzerinde bulunan fazlalık kabuklar rizoma zarar verilmeyecek şekilde sıyrılır. Rizomlar temizlendikten sonra bir hafta boyunca kuruması için güneşe bırakılır. Hazır olan rizomlar isteğe göre kullanılarak, yararlarından faydalanılabilir.